Susam hakkında

Çok eski bir kültür bitkisi olmasına rağmen orijin merkezi kesin olarak bilinmemektedir. Değişik yazarlar susam türlerinin üçte ikisinin Afrika’da yer almasına ve ekonomik olarak susamın bu kıtada baskın olmasına dayanarak, susamın orijini olarak Afrika’yı göstermişlerdir. Aynı şekilde susamın Afrika’dan orijin aldığını Batı Asya üzerinden Hindistan, Çin ve Japonya’ya yayıldığını, bu bölgelerin ikincil yayılma merkezleri olduğunu ifade etmiştir. Kültür bitkisi olan susamın (Sesamum indicum L.) gen merkezinin Afrika kıtası, özellikle çoğu araştırıcılar Etiyopya ve çevresi olduğu bildirilmektedir .Türkiye’nin ise ikincil gen merkezi durumundadır

Susamın Botanik Özellikleri

  • Susam tek yıllık çalı formunda bir bitki olup 3-4 aylık bir gelişme süresine sahiptir. Susam kazık köklüdür ve yoğun bir lifli kök sistemine sahiptir.Bitki 30-250 cm kadar boylanabilir. Susam iki alt türü vardır:ssp.bicarpellatum (2 karpelli) ve ssp.quadricarpellatum ( 4 karpelli). Birincialt türde saplar 4, ikincisi ise 6-8 köşelidir.
  • Ana sap üzerindeki yaprak koltuklarından dallar meydana gelir. Ülkemiz susamları çok dallı yapıya sahiptir.
  • Yaprakları bitkinin alt kısımlarından büyük ve geniş olup, uç kısımlara doğru dar ve uzun bir şekil alır.
  • Susamda her yaprak koltuğundan 1-3 çiçek çıkar. Çiçek renkleri genellikle pembedir. Ülkemiz susamları genellikle bicarpellatum alt türü içinde yer alır.
  • Susam meyveleri altta ve üstte dallanan bir dikdörtgen prizma şeklindedir. Susam meyvelerin “kapsül” denir.

Susam bitkisinin önemi

Susam yağı yemeklik bir yağ olmasına karşın, kullanımı ekonomikolmadığı için ülkemizde bitkisel yağ olarak tüketimi sınırlı kalmıştır.Yazlık bir yağ bitkisi olan susam, yemeklik yağ sanayinde kullanımındanziyade, tahin ve tahin helvası üretiminde ve kuru pasta, simit gibi unlugıdaların imalatında kullanılmaktadır. Ayrıca kozmetik sanayinde ve sabunyapımında kullanılmaktadır. Küspesi kaliteli bir hayvan yemi olup, mısırunundan yapılan ekmeğe katkı maddesi şeklinde ilave edilerek insan gıdasıolarak da kullanılmaktadır. Ana ürün tarımında olduğu kadar ikinci ürün tarımında da yer alan susam, yetişme süresinin kısalığı nedeni ile her kültürbitkisi ile ekim nöbetine girebilmesi susam tarımını daha cazip hale getirmektedir.

Susam tohumlarında %50 – 60 yağ ve %25 protein bulunduran bir yağ bitkisidir.Gelişme süresinin kısa olması nedeni ile her türlü kültür bitkisi ile münavebeyegirebilir. Son yıllarda, Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindehububattan sonra ikinci ürün olarak ekilişi yaygınlaşmaktadır.

Susam yağı yemeklik bir yağ olmasına karşın, kullanımı ekonomik olmadığı için ülkemizde bitkisel yağ olarak tüketimi sınırlı kalmıştır. Yazlık bir yağ bitkisi olan susam, yemeklik yağ sanayinde kullanımından ziyade, tahin ve tahin helvası üretiminde ve kuru pasta, simit gibi unlu gıdaların imalatında kullanılmaktadır.Ayrıca kozmetik sanayinde ve sabun yapımında kullanılmaktadır. Küspesi kaliteli bir hayvan yemi olup, mısır unundan yapılan ekmeğe katkı maddesi şeklinde ilave edilerek insan gıdası olarak da kullanılmaktadır. Ana ürün tarımında olduğu kadar ikinci ürün tarımında da yer alan susam, yetişme süresinin kısalığı nedeni ile herkültür bitkisi ile ekim nöbetine girebilmesi susam tarımını daha cazip hale getirmektedir.

Ekim alanlarının genişletilmesi yerine, mevcut potansiyel alandaki veriminartırılması ve ikinci ürün tarımında susam üretimine yer verilmesi bitkisel yağ açığının kapatılmasına ve ithalat önlenerek döviz tasarrufuna önemli katkıda bulunacaktır.

Güncelleniyor

Güncelleniyor

Güncelleniyor

Güncelleniyor

YUKARI